Megalieten (hunebedden) in Nederland (3)

De hunebedden D38, D39 en D40 vormen een groep van drie.

Hunebed D43 'Schimmeres' is het enige langgraf in Nederland. Een langgraf is een graf dat omgeven is door een rechthoekige steenkrans waar een heuvel over opgeworpen is. Binnen die steenkrans kunnen een of enkele aparte megalithische grafkamers voorkomen. Het langgraf hoeft echter geen (stenen)grafkamer te bezitten. D43 bestaat uit twee megalithische grafkamers die omgeven zijn door een steenkrans die uit 53 stenen bestaat. Deze steenkrans meet ongeveer 40 meter bij 7 meter. Mogelijk heeft er in het verleden een derde megalitische grafkamer binnen de steenkrans gelegen. D43 werd in fases gebouwd. Uit een onderzoek in 1913 van de archeoloog J.H. Holwerda bleek dat de noordelijke grafkamer het eerste ontstond. Later kwam de zuidelijke grafkamer erbij. Toen werd ook de steenkrans vergroot. Het ganggraf bevindt zich bij Emmen ten westen van de Odoornerweg/Noordeind.

Hunebed D49 is een ganggraf ten westen van de Slenerweg bij Schoonoord dat ook bekend staat als de Papeloze Kerk. Die naam zou te maken hebben met het gegeven dat in de tweede helft van de zestiende eeuw illegale protestantse kerkdiensten, de zogenaamde hagepreken, gehouden werden. De protestanten werden hier in die tijd vervolgd en ze moesten hun gebedsdiensten dus in het geheim houden. Bij deze diensten waren natuurlijk geen katholieken aanwezig, die destijds op een minder vriendelijke manier ook wel 'papen' werden genoemd. De kerkdiensten waren dus papenloos. Vandaar de naam Papeloze Kerk. Of dit verhaal helemaal juist is, is echter de vraag. De naam Papeloze Kerk kwam namelijk pas rond de tweede helft van de negentiende eeuw in gebruik. Tegenwoordig ligt dit hunebed in een beboste omgeving. In de zestiende eeuw bevond het zich echter in een open terrein. Mochten er toen hagepreken zijn gehouden, dan zou men vijandig gezind volk al van ver hebben kunnen zien aankomen zodat het mogelijk was om op tijd te vluchten. Toen het hunebed aan het eind van de jaren '50 van de vorige eeuw onder leiding van Van Giffen werd gereconstrueerd, verkeerde het in een belabberde toestand. Er ontbraken nogal wat draagstenen, dekstenen, poortstenen en kransstenen. Ook van de aarden dekheuvel ontbrak een gedeelte. Voor een goede reconstructie waren dus extra stenen nodig. Een deel van die extra stenen verkreeg men door de resterende stenen van het (daarna opgeheven) hunebed D33 ervoor te gebruiken. Momenteel bevinden zich rond het gereconstrueerde hunebed weer 28 kransstenen. Een gedeelte van het hunebed heeft een dekheuvel. Bij het andere gedeelte is alleen het geraamte van stenen te zien. Op die manier wordt op een educatieve manier een goede indruk van een hunebed gegeven

De hunebedden D50 en D51 vormen een paar.

De hunebedden D50 en D51 vormen een paar.

Hunebed D53 is het op een na grootste hunebed van Nederland. Alleen hunebed D27, dat bij het Hunebedcentrum in Borger ligt, is groter. D53 is ongeveer 18 meter lang. Het heeft 21 draagstenen waarop 9 dekstenen liggen. Aan beide uiteinden bevinden zich sluitstenen. Verder is ook een portaal (toegangsgalerij) aanwezig dat uit nog eens vier draagstenen en een deksteen bestaat. Van de kransstenen zijn er nog maar 10 aanwezig. Tijdens een onderzoek van Van Giffen in 1918 waren er dat nog 24 ... ... Ooit moeten het er zelfs 40 zijn geweest. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd het hunebed afgebroken toen de Duitsers er een landingsbaan wilden aanleggen. De stenen van het hunebed werden in een diepe kuil gedeponeerd. Doordat tijdens het onderzoek van Van Giffen in 1918 schetsen van het hunebed waren gemaakt, kon het aan het eind van de jaren '40 van de vorige eeuw weer opgebouwd worden. De afbeelding linksonder laat zien dat sommige dekstenen maar heel even op de draagstenen rusten. Hunebed D53 ligt op de Havelterberg bij Havelte, oostelijk van de Helomaweg (N353), ten noorden van de Hunebeddenweg.