Afbeelding 1. Het maken van een krabber van vuursteen 'anno nu'. Van een vuurstenen afslag (links) worden stukjes afgeslagen waardoor een krabberkop op de afslag ontstaat (gele pijltjes, midden). Rechts: de duidelijk zichtbare krabberkop. De speld is 3 centimeter lang.

Krabbers (schrabbers)

Krabbers - ook wel schrabbers genoemd - waren veel voorkomende stenen werktuigen tijdens de prehistorie. Ze werden gemaakt door van een afslag (of kling) net zo lang aan een van de zijden stukjes weg te slaan of te drukken tot een geschikte krabberkop ontstond. Met de krabber konden vlees- en of vetresten van botten en huiden worden verwijderd. Ook kon men er de schors van hout mee wegkrabben en er speren en graafstokken mee aanpunten.

Afbeelding 2. Het maken van een hol schaafje 'anno nu'. Een afslag wordt op een steen met een enigszins ronde kant gelegd waarna er met een andere steen op de juiste plaats - bij de rode pijl - op wordt getikt (links). Hierdoor springen scherfjes weg waardoor een halvemaanvormige holte ontstaat (rechts, bij de gele pijl). Nu nog even retoucheren om een handzaam gereedschap (je moet het immers ook goed kunnen vasthouden) en het holle schaafje is klaar. Bij afbeelding 3 zien we zo'n recent gemaakt hol schaafje .

Afbeelding 3. Met dit hol schaafje 'anno nu' kan bijvoorbeeld een pijlschacht rondgeschaafd worden (rechts).

Holle schaafjes

Holle schaafjes kunnen worden gemaakt door een kerf in een afslag (of kling) aan te brengen. Hiervoor werd de afslag op een steen met een enigszins ronde kant gelegd. Daarna kon met een andere steen op de juiste plaats op de afslag worden geslagen. Dan sprongen kleine scherfjes weg waardoor een halvemaanvormige holte in de afslag achterbleef. Deze holte kon nog iets geretoucheerd worden waarna een hol (concaaf) schaafje overbleef. Holle schaafjes konden gebruikt worden om houten voorwerpen zoals pijlschachten rond te schaven.

Afbeelding 4. Prehistorische krabbers. De krabber op de onderste rij is gecombineerd met een hol schaafje (witte pijl).

Meer weten over vuursteen en het gebruik van vuursteen toen en nu?
Meer weten over prehistorische werktuigen van vuursteen? 
Ga dan naar de index met alles over vuursteen.

Tekst en foto's: Jan Weertz